Son yıllarda tartışma konusu olan glüten yalnızca tahıllarda değil tükettiğimiz pek çok hazır besin ve içeceğin yanı sıra kozmetik eserlerde, ilaçlarda ve vitaminlerde de bulunuyor. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, Çölyak hastalığı, glüten hassasiyeti olanların ve olmayanların bu bahiste merak ettiği noktalara değindi. İşte açıklamaları:
Sorunlu bir proteindir
Glüten; buğday, arpa, çavdarda bulunan toksik bir proteindir. Yulaf, pirinç, mısır ve soyada gluten bulunmaz. Latince kökenli bir söz olan glüten ‘yapışkan protein’ manasına gelir. Günümüzde buğdayın genetiği ile çok fazla oynandığı için eskiye nazaran bol ölçüde glüten içerir. Münasebetiyle glüten neredeyse bütün beşerler için sindirilmesi son derece güç olan bir proteindir ve Çölyak hastası olmayan bireylerde de glüten hassasiyeti görülebilir. Bu yaygın görülmeye başlayan bir sıhhat problemidir.
Çölyak’ın kesin tedavisi yok ancak tahlil yolu var
Çölyak hastalığı tedavisi olmayan lakin tahlili olan bir hastalıktır. Tahlil gluten içeren her türlü tahıl, yiyecekler, kozmetik eserleri ve ilaçlardan uzak durmaktır. Glüten her türlü yiyecekte vardır, etiketler dikkatle okunmalıdır. Çölyak hastalığı ya da glüten hassasiyeti olmayan bireylerin bile ekmek ve unlu besinleri dikkatli tüketmeleri gerekir. Bu cins besinlerin kararında tüketilmesi, organik ve tam buğday eserlerinin tercih edilmesi gerekir.
En çok kullanılan katkı maddesidir
Tahıllar dışında pek çok yiyecek ve içecekte, hazır besinlerde glüten bulunur. Zira besinlere elastikiyet, dolgunluk, hal ve kıvam kazandırır. Hamur işlerinin hafif, çıtır-çıtır ve gevrek olmasını sağlar. Bu özellikleri nedeniyle glüten çabucak her türlü hazır besinde katkı unsuru olarak bulunur. Sindirim sistemimiz çok fazla ölçüde glüteni sindirmeye uygun değildir. İşlenmiş ve ambalajlı besinler büyük olasılıkla glüten içerir. Ekmek, makarna, çörek, pasta, pizza, işlenmiş et, alkollü içecekler, hazır soslar, çorbalar, turşu, sirke, bulgur, irmik, kuskus, müsli, bisküvi, aromalı kahveler, cipsler, mısır gevreği üzere besinler glüten içerir. Ayrıyeten kozmetik eserleri (ruj, fondöten, pudra, losyon, şampuan gibi), ilaçlar ve vitamin destekleri de glüten içerebilir. Glüten fraksiyonunda Çölyak hastalığına, glüten hassasiyetine, öteki otoimmün hastalıklara, alerjik tepkilere, ve sızıntılı bağırsak hastalığına yol açabilen gliadin proteininin yanı sıra, insülin direncine ve diyabete neden olan lektinler, vitamin ve mineral emilimini azaltan fitat üzere ziyanlı öteki proteinler de vardır. Sindirilemeyen küçük parçacıklar halinde kan dolanımına geçen glüten bağışıklık sisteminin aktivasyonuna ve beyinde hasara da yol açar. Nörolojik ve psikiyatrik pek çok hastalık, Çölyak hastalığı ve Çölyak olmayan glüten hassasiyeti ile bağlıdır. Çölyak hastalığında bağırsaklara ilişkin belirti ve bulguların olması gerekmez. Migren, eklem ağrıları, deri hastalıkları, alerjik tepkiler ve kaşıntı Çölyak hastalığı ya da glüten hassasiyeti ile bağlantılı olabilir. Obezite, kalp hastalıkları, şeker hastalığı ve kanserin bu kadar sık görülmesi artan ekmek ve hamur işi besinlerin tüketimiyle alakalıdır.
Kaynak: Sözcü
Glütenle ilgili bilinmesi gerekenler yazısı ilk önce üzerinde ortaya çıktı.
