Diz kireçlenmesi, yaşlanma ve diğer faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir ancak, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle semptomları yönetmek mümkündür.
DİZ KİREÇLENMESİ NEDİR?
Diz kireçlenmesi, tıbbi terim olarak osteoartrit veya dejeneratif eklem hastalığı olarak da bilinir. Diz kireçlenmesi, diz eklemindeki kıkırdak dokunun yıpranması ve aşınmasıyla karakterize edilen bir durumdur. Kıkırdak, eklemleri kaplayan kaygan bir doku tabakasıdır ve eklemlerin düzgün bir şekilde çalışmasını sağlar. Ancak, yaşlanma, tekrarlayan stres, yaralanma, obezite, genetik faktörler ve bazı diğer durumlar kıkırdakta hasara neden olabilir.
Diz kireçlenmesi genellikle yavaşça gelişen bir durumdur. Kıkırdak zayıfladıkça ve yıprandıkça, diz ekleminde ağrı, sertlik, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Hareket ettikçe eklemde kıkırdak parçaları veya kemik çıkıntılarından dolayı krepitasyon (çıtırdama veya çatırtı sesi) duyulabilir.
Diz kireçlenmesi tedavi edilemeyen bir durumdur, ancak semptomların yönetimi ve ilerlemenin yavaşlatılması için birçok tedavi seçeneği vardır. Tedaviler arasında ağrı kesiciler, anti-enflamatuar ilaçlar, fizik tedavi, egzersizler, kilo kontrolü, destekleyici ayakkabılar veya protezler, enjeksiyonlar (kortikosteroid veya viskosuplementasyon) ve cerrahi seçenekler yer alabilir. Tedavi planı genellikle semptomların şiddeti, hastanın yaşam tarzı, yaşam kalitesi ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak kişiye özgü olarak belirlenir.
DİZ KİREÇLENMESİ NEDEN OLUR?
Diz kireçlenmesi, bir dizi faktörün bir araya gelmesi sonucunda ortaya çıkabilir. İşte diz kireçlenmesine yol açabilen bazı ana nedenler:
Yaşlanma: Yaşlanma süreciyle birlikte kıkırdak dokusu zamanla zayıflar, yıpranır ve bozulur. Bu nedenle, yaş ilerledikçe diz kireçlenmesi riski artar.
Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık, diz kireçlenmesi riskini artırabilir. Ailede diz kireçlenmesi olan kişilerde bu durumun ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.
Aşırı Kullanım veya Yaralanma: Diz ekleminin tekrarlayan stresi veya yaralanmalar, kıkırdak dokusunda hasara yol açabilir. Özellikle sporcular veya ağır fiziksel aktivitelerde bulunan kişilerde bu tür yaralanmalar daha sık görülebilir.
Obezite: Aşırı kilolu olmak, diz eklemindeki yükü artırarak kıkırdak üzerinde baskı oluşturur. Bu da kıkırdak dokusunun bozulmasına ve diz kireçlenmesi riskinin artmasına katkıda bulunabilir.
Eklem Anomalileri: Doğuştan gelen veya gelişim sırasında ortaya çıkan eklem anomalileri, diz kireçlenmesi riskini artırabilir. Örneğin, eklemin yanlış hizalanması veya eklem boşluğundaki asimetri kıkırdak üzerinde anormal baskı oluşturabilir.
Metabolik Hastalıklar: Metabolik hastalıklar, özellikle gut hastalığı ve diyabet, diz kireçlenmesi riskini artırabilir.
Diğer Faktörler: Diz enfeksiyonları, romatoid artrit gibi inflamatuar eklem hastalıkları, hormonal dengesizlikler ve bazı ilaçlar da diz kireçlenmesine neden olabilir.
DİZ KİREÇLENMESİ BELİRTİLERİ NELER?
Diz kireçlenmesinin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bununla birlikte, genellikle aşağıdaki belirtiler görülür:
Diz ağrısı: Diz kireçlenmesi en sık dizde ağrıya neden olur. Ağrı genellikle hareket ettikten sonra veya uzun süre oturup dinlendikten sonra hissedilir. Başlangıçta hafif olabilir, ancak zamanla şiddetlenebilir. Ağrı genellikle kıkırdak yüzeyindeki hasar ve inflamasyon nedeniyle ortaya çıkar.
Diz sertliği: Kireçlenme ilerledikçe, diz ekleminde sertlik hissi ortaya çıkabilir. Özellikle sabahları veya uzun süre hareketsiz kalmanın ardından bu sertlik hissi daha belirgin olabilir. Hareket ettikçe sertlik genellikle azalır.
Diz şişmesi: Kıkırdak hasarı ve inflamasyon, diz ekleminde şişliğe yol açabilir. Şişlik genellikle hafif veya orta düzeyde olabilir ve zaman zaman artıp azalabilir.
Hareket kısıtlılığı: Diz kireçlenmesi olan kişilerde dizin hareket açıklığı azalabilir. Dize tam bir bükülme veya düzleşme sağlamak zorlaşabilir. Bazı durumlarda, eklemin hareketi tamamen kısıtlanabilir.
Krepitasyon: Diz kireçlenmesi olan kişilerde diz ekleminde hareket ederken krepitasyon adı verilen çıtırtı veya çatırtı sesleri duyulabilir. Bu sesler, kıkırdak yüzeyinin aşınması ve kemiklerin birbirine sürtünmesi nedeniyle ortaya çıkar.
Kas zayıflığı: Diz kireçlenmesi zamanla çevreleyen kasları etkileyebilir. Bu da dizin etrafındaki kasların zayıflamasına ve güç kaybına neden olabilir.
DİZ KİREÇLENMESİ TEDAVİSİ
Diz kireçlenmesinin tedavisi, semptomların hafifletilmesi, hareket kabiliyetinin artırılması ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi odaklıdır. Tedavi seçenekleri genellikle semptomların şiddeti, hastanın yaşam tarzı, yaşam kalitesi ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak kişiye özgü olarak belirlenir. İşte yaygın olarak kullanılan diz kireçlenmesi tedavi yöntemlerinden bazıları:
İlaç Tedavisi: Ağrı ve iltihaplanmayı hafifletmek için ağrı kesiciler ve nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılabilir. Reçetesiz satılan veya reçeteli ilaçlar doktor tarafından uygun görüldüğünde kullanılmalıdır.
Fizik Tedavi ve Egzersiz: Fizik tedavi programları, dizin hareketliliğini artırmak, kasları güçlendirmek ve eklem stabilitesini sağlamak için uygulanabilir. Fizyoterapistler, spesifik egzersizler, manuel terapi, ultrason, elektroterapi gibi tedavi yöntemlerini kullanarak hastaları destekleyebilir.
Kilolu İseler Kilo Kontrolü: Obezite, diz eklemlerine fazladan yük bindirerek kireçlenme semptomlarını artırabilir. Kilo kontrolü sağlamak, dizlere binen yükü azaltabilir ve semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.
Yardımcı Cihazlar: Özel destekleyici ayakkabılar, özel dizlikler veya ortezler, baston veya yürüteç gibi yardımcı cihazlar, diz eklemindeki yükü dengelemek ve desteklemek için kullanılabilir.
İntraartiküler Enjeksiyonlar: Kortikosteroid enjeksiyonları, diz eklemindeki ağrı ve inflamasyonu azaltabilir. Ayrıca, bazen viskosuplementasyon adı verilen hyaluronik asit enjeksiyonları da kullanılabilir. Bu enjeksiyonlar, eklemin kayganlığını artırarak ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Cerrahi Müdahale: Diğer tedavi yöntemlerinin etkisiz olduğu veya kireçlenme çok ilerlemişse, cerrahi seçenekler düşünülebilir. Cerrahi seçenekler arasında diz artroplastisi (diz protezi), kıkırdak transplantasyonu, osteotomi (kemik kesisi) ve artroskopik cerrahi yer alabilir.
DİZ KİREÇLENMESİNE NE İYİ GELİR?
Diz kireçlenmesinin semptomlarını hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için aşağıdaki yöntemlerden bazıları faydalı olabilir:
Egzersiz: Diz kireçlenmesi olan kişiler için düzenli ve özel egzersizler faydalı olabilir. Kasları güçlendirmek, eklem stabilitesini artırmak ve hareket açıklığını korumak için düşük etkili aerobik egzersizler (yürüyüş, yüzme, bisiklet sürme), esneme egzersizleri ve güçlendirme egzersizleri önerilebilir. Egzersiz programını bir fizyoterapist veya uzman gözetiminde yapmak önemlidir.
Kilo Kontrolü: Eğer fazla kiloluysanız, kilo kaybı diz eklemlerine binen yükü azaltabilir ve semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. Sağlıklı bir beslenme planı ve düzenli egzersiz, kilo kontrolünü desteklemek için önemlidir.
Isı veya Soğuk Uygulama: Diz ağrısını hafifletmek için sıcak veya soğuk kompres uygulanabilir. Sıcak kompres veya ılık banyo, kasları rahatlatabilir ve kan akışını artırabilir. Soğuk kompres ise ağrıyı ve şişliği azaltabilir. Uygulama süresi ve sıklığı konusunda bir sağlık uzmanından öneri almanız önemlidir.
Ağrı Kesiciler ve Antiinflamatuar İlaçlar: Doktorunuzun önerisi doğrultusunda reçetesiz satılan veya reçeteli ağrı kesiciler ve nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanabilirsiniz. Ancak, bu ilaçları uzun süreli kullanmadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışmanız gerekmektedir.
Fizik Tedavi: Fizik terapi programları, diz kireçlenmesi semptomlarını hafifletmek için kullanılabilir. Fizyoterapistler, size özel egzersiz programları, elektroterapi, masaj veya manuel terapi gibi tedaviler uygulayabilir.
Ayakkabı ve Ayak Destekleri: Uygun ayakkabılar ve özel ayak destekleri (örneğin, ortezler) diz kireçlenmesi semptomlarını hafifletebilir ve eklemi destekleyebilir. Ayakkabı seçiminde, ayak yapınıza uygun modelleri tercih etmek önemlidir.
Kaynak: Sözcü
Diz kireçlenmesi neden olur, nasıl geçer? yazısı ilk önce üzerinde ortaya çıktı.
